Schilderen, een curriculum economie schrijven of een dorpslandgoed ontwikkelen, bij Sant komen zijn creaties voort uit één en dezelfde drijfveer, zo ook zijn schilderwerk.

Het hart
“Ik zie het hart als een zintuig. Daar leven mijn vragen en waarnemingen. En het schildersdoek of een project is de plek waar dat zichtbaar wordt.” 

“Ik doe dingen die ‘goed’ voelen, ook al zijn ze moeilijk uitlegbaar. Ik probeer te horen wat er niet gezegd wordt of ruimte te maken voor wat je niet kunt zien. Ik zeg niet dat het makkelijk is, maar wél avontuurlijk!”

Ontwerpen
Na een jaar Architectuur studie en aansluitend de Vrije Academie realiseert Sant diverse kunstopdrachten, voor buurt en theater omgevingen, waaronder straatkunst en speeltuin inrichting. Ook ontwerpt en bouwt hij ruimtelijke oplossingen, van meubels tot woningen.

Kinderen
Door zijn belangstelling voor de natuurlijke keuken begint hij aan een kookboek in stap voor stap fotografie.

Die interesse brengt hem vervolgens bij een biologisch land- en tuinbouwbedrijf waar hij kinderkampen start die uitlopen op een kamp in het wild, op een weiland langs een beek midden in de natuur.

Bedrijfseconomie
Zijn keuze om vervolgens aan de Erasmus Universiteit bedrijfseconomie te studeren, leidt onder andere tot een bedrijf dat studenten laat kennismaken met het bedrijfsleven, georganiseerd als een reis. 

Vrijeschool
Hij ontwikkelt op verzoek een curriculum economie voor het voortgezet Vrijeschool onderwijs met als onderliggend motto ‘Economie moet je doen’. “Dat programma heb ik zelf geïntroduceerd bij leerlingen van 12 tot 18 jaar, in de vorm van projectonderwijs.”

‘8tien’
Sant raakt betrokken bij de nieuwbouwplannen van de Vrijeschool en hij maakt in eigen opdracht een documentaire over acht scholieren van 18 jaar onder de naam ‘8tien’, met een première in het Rotterdamse filmhuis LantarenVenster.

Onderwijs
“Het klassikale onderwijs was uiteindelijk niets voor mij, maar het gedoe met die leeftijd vind ik verfrissend, er is weinig geconformeerd gedrag.” Het wonder van de jeugd vind ik adembenemend - ondanks de ‘gebroken nachten’ en alle bijkomende zorgen, zegt Sant met een diepe gaap, die ondertussen ook vader van een jong gezin is. 

“Doordat wij thuisonderwijs organiseren met en voor onze kinderen, in een groot netwerk, kunnen we veel op maat doen en dat ervaren wij als heel rijk!”

Dorpslandgoed
Recentelijk ontwikkelt Sant als founder samen met zijn vrouw het concept dorpslandgoed, gedreven door de vraag: “Wat kunnen we vandaag doen voor de generatie van onze kinderen? Zo is het idee dorpslandgoed ontwikkeld, met als drijfveer 'leven in verbinding met de aarde en elkaar."

‘t Eemgoed
Het 1e dorpslandgoed ‘t Eemgoed is daadwerkelijk gerealiseerd. Voor 82 huishoudens ontwerpen zij de stedenbouwkundige inrichting en architectuur van acht longhouses met tien landschapskamers en een ruim gemeenschapshuis. Er wonen zo'n 120 volwassenen en tientallen kinderen.

Dit eerste dorpslandgoed in de Flevopolder staat op 7 hectaren grond grenzend aan 50 hectaren nieuwe natuur, dat grotendeels zelfvoorzienend is. De vpro televisie wijdt er een documentaire aan.

Uitrusten
Op de vraag 'hoe gaat het nu (2025) met je, zegt hij: "Wij zijn aan het uitrusten van vijftien jaar projectontwikkeling", Bij doorvragen gaat dat over zes jaar haarlbaarheidsstudies voltrekken op zo'n vijf locaties en negen jaar projectontwikkeling van het dorpslandgoed ‘t Eemgoed. 

“Het is feitelijk heel succesvol geweest, want dat eerste dorpslandgoed staat er. De prijs die wij persoonlijk hebben betaald was erg hoog.” Toch is het idee nog altijd vitaal én er is behoefte aan. Een volgende dorpslandgoed ontwikkeling gaat veel 'gezonder' zijn voor ons, dankzij de schat aan leereffecten."

Schilderen
Vernieuwende woonvormen, zoals het dorpslandgoed zijn actueler dan ooit, stelt Sant. “Door te blijven schilderen, blijf ik dicht bij mijn bron en ben ik een betere ondernemer. Anderen mediteren bijvoorbeeld, ik schilder. Bovendien is de beeldtaal van een doek en verf, meer dan ooit, mijn medium.”

Patroon
Het scheppen in tal van vormen en uitingen is kennelijk het patroon van Sant, waarin het schilderwerk steeds weer opduikt.

Na diverse betaalde kunstopdrachten in zijn jongere jaren volgden periodes van schilderen, waarvan de schilderingen op canvas en papier gewoon onder de bank of op een stapel terecht kwamen. Hij was niet bezig met exposeren of verkoop.

Te koop
Sant biedt sinds 2024 zijn schilderwerk wél te koop aan. Op de vraag waarom nú wel zegt hij: "Ik schilder niet meer alleen voor mezelf. Vrienden en relaties lieten weten mijn werk inspirerend te vinden. Toen heb ik besloten mijn werk te koop aan te bieden én breed toegankelijk te maken, zodat het op meerdere plaatsen gezien kan worden.

Daarom bied ik behalve de originele doeken tevens hoogwaardige prints aan op canvas en papier. Die printtechnieken zijn verbluffend goed.” 

Ik zeg nu soms schertsend: "Een doek begint bij mij op de ezel maar eindigt bij jou aan de muur.” Ook zijn oudere werk, haalt ie onder de bank vandaan om aan te bieden. “Dat is wel spannend, sommige werken houd ik zelf.”

Blijmoedig
Op de vraag waarom zijn activiteiten zo breed uiteenlopen, zegt hij: “Dat is voor mij het logische gevolg van de vragen die me bezighouden en dat wat ‘goed’ voelt te volgen.”

“Antwoorden op vragen vind ik werkenderwijs, met alle mee- en tegenvallers van dien. Maar dankzij mijn blijmoedige instelling kan ik zo leven en werken. En, ik moet zeggen, er lukt veel!” 

Uitspreken
Het werk van Sant nodigt uit om stil te staan. “Ik vind het tegenwoordig zinvol om me uit te spreken over mijn schilderwerk, iets dat ik eerder niet deed, omdat ik vond dat je dat als kijker zelf maar moest bedenken.” 

Maar zegt Sant, dat is veranderd. “Kijkers en kopers bleven vragen naar het hoe en waarom van mijn werk. Ik vind het een verrijking om te vertellen wat ik doe en waarom. Het gaat nu zelfs zover dat ik een plaatsings advies geef bij mijn werk”, zegt hij met een glimlach.

Ademhalen
Zijn werk kan als een gevisualiseerde waarneming van de wereld overkomen. Zo vertelt hij over de koper van een canvasprint van het werk 'Adem Bries', dat ze als vanzelf even diep ademt tijdens het voorbijlopen van het doek.

Seizoenen
Het werkritme van Sant volgt de seizoenen. Bijna elk kwartaal maakt hij een serie doeken. “De tijd waarin we leven vind ik kansrijk voor een kunstenaar. Thema’s dienen zich voortdurend aan. Ik sta nooit met lege handen. Ik kan wel een dilemma ervaren bij het maken van keuzes."

Spelen
Er is eerst een vrije beweging nodig om tot scheppen te komen, vertelt hij. Waar hij grinnikend aan toevoegt: “Ja, dat is een enorme cliché, maar het klopt wel. Je moet durven spelen om te kunnen scheppen en voor een volwassene - óók voor mij - blijft dat een uitdaging.”

Afslag gemist
Als je sommige doeken in detail bekijkt, zie je dat de kwast er meermaals overheen is gegaan. Als dat gebeurt denk ik vaak: "Ik heb een afslag gemist, maar dat blijkt vervolgens een stap te zijn in het wordingsproces en brengt het een werk juist verder." 

Spoorzoeken
“Maar soms gaat de gesso kwast (opnieuw witten) er rigoureus overheen. Dan begin ik opnieuw.” Wat dat betreft ziet Sant zijn schilderwerk als een vorm van spoorzoeken. 

Afkijken
“Dan komt er een moment, dat ik ga zitten en een werk ‘afkijk’, zoals Karel Appel ooit zei. In mijn woorden: ‘het is klaar als het af is’, of is dat Cruijffiaans, dat zou ook nog kunnen.”

Lichtheid
Er is altijd sprake van een zekere lichtheid in zijn werk. Het is niet figuratief te noemen maar vormt wel een zichtbare verbeelding. “Ik heb m’n eigen voice gevonden.”

Glimlachen
“In deze nieuwe tijd zit niemand te wachten op een dodelijk ernstig verhaal, wat mij betreft zeker niet in de kunsten. Deze tijd vraagt om een glimlach, juist als iets moeilijk, zwaar of pijnlijk is. Pijn en vreugde kunnen heel goed naast elkaar bestaan, is mijn ervaring.”

Hoop
Zoals een koper van Sant’s werk het verwoordde: “Waarom ik zijn kunst graag om me heen heb? Ik zie dat hij ‘door de dingen heen kan kijken’, maar met een lichtheid die de hoop van de toekomst in zich draagt.”